Schaduwoorlog

Een Russisch schip met spionageapparatuur, lasers en onderwaterdrones duikt op voor de kust van Schotland en later dichtbij Nederland. De Yantar staat te boek als een onderzoeksschip, maar alles wijst erop dat het veel meer doet dan alleen zeebodemonderzoek.  In deze aflevering duiken Huib Modderkolk en Annieke Kranenberg met hulp van marinejournalist Jaime Karremann in de activiteiten van de Yantar. Wat gebeurt er precies op en onder water? Hoe kwetsbaar zijn de onderzeese kabels die onze moderne samenleving draaiende houden? En wat moeten we denken van de lasers die op Britse piloten werden gericht?  Presentatie: Annieke Kranenberg en Huib ModderkolkMontage en redactie: Tiemen HagemanEindredactie: Corinne van Duin en Jasper VeenstraArtwork: Matteo BalSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Geen enkele inlichtingendienst spreekt zo tot de verbeelding als de Mossad. Van spectaculaire operaties zoals het oppakken van Adolf Eichmann tot geruchtmakende moorden op Iraanse kernwetenschappers: de Israëlische dienst is overal ter wereld actief en schuwt geen enkel middel om de nationale veiligheid te waarborgen. Maar wat maakt de Mossad zo uniek? In deze aflevering duiken Huib Modderkolk en Annieke Kranenberg in de wereld van Israëlische spionage en geheime operaties. Hoe werkt de Mossad samen met andere diensten? Waarom zijn ze bereid ver te gaan, zelfs als dat betekent dat onschuldige burgerslachtoffers vallen? En wat zegt hun werkwijze over de ethiek van internationale spionage? Presentatie: Annieke Kranenberg en Huib ModderkolkMontage en redactie: Tiemen HagemanEindredactie: Corinne van Duin en Jasper VeenstraArtwork: Matteo Bal Studenten lezen gratis de Volkskrant! Sluit nu een gratis studentenabonnement af via volkskrant.nl/studentenSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Er waait een ultraconservatieve wind door Europa. Van een conferentie waar Geert Wilders pleit voor traditionele waarden, tot een motie tegen het erkennen van abortus als mensenrecht in Nederland: ultraconservatieve ideeën winnen terrein. Wat ligt er achter deze ideologische verschuiving?  In deze aflevering onderzoeken Huib Modderkolk en Annieke Kranenberg de krachten en geldstromen die deze bewegingen voeden. Hoe wordt deze lobby ingezet als hybride wapen? Wat is het doel van deze machtsstrategie? En hoe raakt dit het Nederlandse politieke landschap? Met Jelle Postma van stichting Justice for Prosperity. Presentatie: Annieke Kranenberg en Huib ModderkolkMontage en redactie: Tiemen HagemanEindredactie: Corinne van Duin en Jasper VeenstraArtwork: Matteo Bal Studenten lezen gratis de Volkskrant! Sluit nu een gratis studentenabonnement af via volkskrant.nl/studentenSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In Denemarken, Duitsland en Polen doken de afgelopen maanden mysterieuze drones op. Vluchten worden stilgelegd, luchtruimen gesloten, maar niemand weet precies wie erachter zit.  In deze aflevering onderzoeken Huib Modderkolk en Annieke Kranenberg hoe drones het nieuwe wapen zijn geworden in de schaduwoorlog: inzetbaar voor spionage, intimidatie en verwarring. Van de Amerikaanse Reapers tot de Iraanse Shaheds en de kleine toestellen die nu boven Europa vliegen: steeds vaker vervaagt de grens tussen oorlog en afschrikking. Wat proberen de Russen hiermee te bereiken? Waarom is Europa zo slecht voorbereid? En wanneer wordt een onschuldig zoemend onbemand vliegtuigje een teken van iets veel groters? Presentatie: Annieke Kranenberg en Huib ModderkolkMontage en redactie: Tiemen HagemanEindredactie: Corinne van Duin en Jasper VeenstraArtwork: Matteo Bal Studenten lezen gratis de Volkskrant! Sluit nu een gratis studentenabonnement af via volkskrant.nl/studentenSee omnystudio.com/listener for privacy information.

De klassieke spion lijkt een relikwie uit de Koude Oorlog: geen geheime ontmoetingen meer in achterafcafés, geen koffers met dubbele bodem. Maar is hij echt verdwenen? In deze aflevering onderzoeken Huib Modderkolk en Annieke Kranenberg hoe het spionagevak is veranderd, van diplomaten die voor de Russische inlichtingendienst werken tot tieners die via Telegram worden geronseld. Wat gebeurt er als James Bond botst met de digitale werkelijkheid van gezichtsherkenning, hacktools en dataspionage? En waarom blijft de menselijke spion, ondanks alles, onmisbaar? Presentatie: Annieke Kranenberg en Huib ModderkolkMontage en redactie: Tiemen HagemanEindredactie: Corinne van Duin en Jasper VeenstraArtwork: Matteo Bal Studenten lezen gratis de Volkskrant! Vanaf vandaag is het mogelijk een gratis studentenabonnement af te sluiten via volkskrant.nl/studentenSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Desinformatie: we horen er vaak over, maar hoe groot is het effect ervan nou echt? In deze aflevering onderzoeken we hoe nepnieuws en geruchten zich verspreiden en polarisatie veroorzaken. Van drones boven Polen en de hardnekkige Aids-complottheorie tot MH17 en zelfs een flinterdun Israëlisch rapport dat de Tweede Kamer haalde: steeds blijkt dat buitenlandse campagnes pas echt kracht krijgen wanneer binnenlandse stemmen ze versterken. Wat zegt de wetenschap hierover? Welke rol spelen emoties? En hoe kwetsbaar is Nederland zelf, met verkiezingen in aantocht? Presentatie: Annieke Kranenberg en Huib ModderkolkMontage en redactie: Tiemen HagemanEindredactie: Corinne van Duin en Jasper VeenstraArtwork: Matteo BalSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Dit nieuwe seizoen van Schaduwoorlog openen we met een deep dive in desinformatie: niet de kogel of de raket, maar het verhaal dat bewust verdraaid wordt om twijfel te zaaien en vertrouwen te breken. In deze eerste aflevering van een tweeluik kijken we naar de methodes en tactieken. Van een Amerikaans legerdocument waarin kunstmatige intelligentie wordt ingezet voor propaganda, tot Israëlische campagnes die via Google Ads kritische organisaties in diskrediet brengen. We zien hoe framing en beeldmanipulatie emoties losmaken, hoe trollenfabrieken zich ontwikkelen tot netwerken van bots en nepmedia, en hoe staten steeds nieuwe middelen vinden om verdeeldheid te vergroten. Hoe werkt die machine van leugens en halve waarheden? En waarom is het zo moeilijk om feit en fictie uit elkaar te houden?  Presentatie: Annieke Kranenberg en Huib ModderkolkMontage en redactie: Tiemen HagemanEindredactie: Corinne van Duin en Jasper VeenstraArtwork: Matteo BalSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Huib Modderkolk en Annieke Kranenberg verdiepen zich deze week in de beste hackers ter wereld. Luisteraars vroegen hen naar de rol van de westerse landen in de schaduwoorlog. Vaak zijn het de Russische en Chinese acties die het nieuws halen - over westerse landen horen we weinig. Waar komt dat door? Aan de hand van spraakmakende hacks, onthullingen uit Snowden-documenten en het schandaal rond The Shadow Brokers onderzoeken Huib en Annieke de invloed van hackers uit de VS en het Verenigd Koninkrijk. En ze eindigen met onze eigen hackers, die van de AIVD en MIVD.  Presentatie: Annieke Kranenberg en Huib Modderkolk Montage en redactie: Tiemen Hageman en Julia van Alem Eindredactie: Corinne van Duin en Lotte Grimbergen Artwork: Matteo BalSee omnystudio.com/listener for privacy information.

'Illegals' zijn spionnen die onder een valse dekmantel in het Westen leven, ze wonen verspreid over de VS en Europa en leiden daar veelal doodgewone levens.  Ze zijn jarenlang getraind met de identiteit van overleden mensen of andere weinig traceerbare personen. Het werk van deze superspionnen is buitengewoon zwaar en vraagt volledige opoffering. Ze hun ware identiteit niet eens aan hun kinderen vertellen. Vaak hebben ze de taak om netwerken te bouwen, gevoelige informatie te verzamelen of andere agenten te begeleiden en uit te betalen. Sinds Russische diplomatieke spionnen Europa zijn uitgezet, zijn deze undercoveragenten belangrijker en actiever geworden. Maar door technologische vooruitgang wordt het  steeds moeilijker geloofwaardige dekmantels op te bouwen. Toch zijn er mogelijk nog enkele tientallen 'illegals' actief in Europa. Samen met host Annieke Kranenberg bespreekt Huib Modderkolk de bizarre verhalen van ontmaskerde elitespionnen. Ook spreekt Huib met de schrijver en The Guardian-journalist Shaun Walker over zijn nieuwste boek: The Illegals. Russia's Most Audacious Spies and Their Century-Long Mission to Infiltrate the West.   Het fragment over Tim Foley komt uit de animatieserie Mom and dad were spies. Presentatie: Annieke Kranenberg en Huib Modderkolk Montage en redactie: Tiemen Hageman en Julia van Alem Eindredactie: Corinne van Duin en Jasper Veenstra Artwork: Matteo BalSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze aflevering duiken we in de grootste sabotageactie op Europese bodem sinds de Koude Oorlog: de ontploffing van de Nord Stream-gaspijpleidingen in de Oostzee. Direct na de explosies wezen beschuldigende vingers naar Rusland, en ook de Verenigde Staten werden als mogelijke dader genoemd. Maar gaandeweg leidde steeds meer bewijs naar een heel andere plek: Oekraïne. Toch zwijgt het Westen hier publiekelijk over. Hoe kon een relatief klein team, varend op een gehuurd zeiljacht, erin slagen om op tachtig meter diepte vier pijpleidingen op te blazen? Wat zegt deze operatie over de rol van Oekraïne in de hybride oorlogsvoering en over de manier waarop westerse inlichtingendiensten wegkijken als het om bondgenoten gaat? We reconstrueren deze spectaculaire sabotage met onderzoeksjournalist Ben Meindertsma, die in Kyiv sprak met betrokkenen bij de actie. En we onderzoeken hoe nauw de samenwerking tussen westerse diensten en Oekraïne eigenlijk gaat, van geheime trainingen op Nederlandse bodem tot missies waarvan niemand officieel mag weten dat ze hebben plaatsgevonden. Presentatie: Annieke Kranenberg en Huib ModderkolkMontage en redactie: Tiemen Hageman en Julia van AlemEindredactie: Corinne van Duin en Jasper VeenstraArtwork: Matteo BalSee omnystudio.com/listener for privacy information.